آیا هوش مصنوعی خطرناک است؟

 در مورد خطر هوش مصنوعی نخستین مطلبی که بیان می شود این است که هوش مصنوعی اگر کارها را به دست  گیرد شغلها را نابود می کند. اما این یک خطر نیست و یک امتیاز است. نانوا خیلی برای پخت نان زحمت می کشد و جراحی کاری سخت و عذاب آور است. اگر دستگاهها بتوانند این کارها را بکنند، انسان نان و سلامتی خواهد داشت و دیگر نیازی به نانوا و جراح نیست. در جهانی که رباتها کار کنند هیچ انسانی از گرسنگی تلف نمی شود و البته  برای حفظ و ارتقای هوش مصنوعی شغلهای جدیدی ایجاد می شود. اما حتی اگر این کارها را نیز خود هوش مصنوعی انجام دهد، باز جای نگرانی نیست. نسل انسانها در آن زمان  می توانند با کارهای غیر اقتصادی زمان خود را پر کنند. این بهترین جهان قابل تصور است.  

مسیحیت به دلیل نگاه بدبینانه به انسان  بزرگترین مخالف عقل و دانش در تاریخ است که اکنون نیز با نقابی جدید  با پیدایش هوش مصنوعی مخالف است. البته هوش مصنوعی هنوز به هوشی واقعی تبدیل نشده است.

هنگام طوفان می‌گوییم دریا عصبانی است و منظور ما این است که صدا و حرکت امواج آن شبیه یک موجود زنده است که عصبانی باشد. کاربرد مفاهیمی مانند هوش و یا حافظه برای رایانه‌ها یا گوشی‌ها نیز به همین شکل است.   وقتی می‌گوییم رایانه حافظه دارد، به این معنا نیست که رایانه از آنچه در حافظة خود دارد آگاه است و یا در انتخاب داده‌ها آزاد است. رایانه آزادی و آگاهی ندارد و ماشینی است که مطابق با برنامة قبلی کار می‌کند. البته می‌توان برنامة یک رایانه را طوری تنظیم کرد که آن رایانه قابل پیش‌بینی نباشد و طوری رفتار کند که گویی حق انتخاب دارد. اما تا زمانی که رایانه‌ای از این حق انتخاب خود آگاه نیست، هر انتخابی که انجام می‌دهد به صورت مکانیکی و بر اساس شانس و احتمال است.

با این حال شاید در آینده ربات‌ها یا رایانه‌ها از آنچه در حافظه دارند و از آنچه انجام می‌دهند و از محیط اطراف خود، آگاه شوند. ظهور آگاهی در آزمایشگاه از نظر عقلی ناممکن نیست. حتی این امکان هست که ربات‌ها در هوش و آگاهی از انسان پیشی بگیرند. در این صورت آنها دیگر یک جسم نیستند و مانند انسان ساحتی غیر مادی دارند. تولد موجوداتی که دارای آگاهی هستند در روی زمین پدیده‌ای تکراری است. پس تولد رباتی که هوش واقعی داشته باشد فقط به این دلیل شگفت‌انگیز است که در محیطی آزمایشگاهی توسط انسان طراحی شده است.

در مورد اینکه آیا چنین موجودی خطرناک است، دو نگاه بدبینانه و خوش‌بینانه وجود دارد. این دو نگاه در مورد انسان و حتی کل هستی نیز وجود دارد.

 در دیدگاه بدبینانه انسان موجودی خطرناک است که بیشتر عامل شرارت و بدی است. انسان گرگ انسان است. بنابراین امکاناتی که در دست انسان است نیز باید محدود باشد. هوش مصنوعی نیز به عنوان یک ابزار باعث می شود انسان به خود و دیگر موجودات آسیب برساند. انسان گرگ انسان است و هوش مصنوعی نیز اگر به هوش واقعی تبدیل شود یک توله گرگ است که می تواند درندگی بیشتری داشته باشد. این دیدگاه ریشه‌ای مسیحی دارد که انسان را گرفتار گناه ذاتی می‌داند.  گناه ذاتی انسان ناشی از میوة درخت دانش است و هوش مصنوعی نیز همان میوه ممنوعه است که این بار از درختی زمینی برداشت شده است. الگوی نهایی مسیحیت این است که انسان از همة امکانات محروم باشد و جدای از دانش در  انزوایی شبیه راهبان دور از جامعه و جهان جان دهد. نیست انگاری تداوم  این نگاه است که نابودی و نیستی را می پسندد. 

 اما دیدگاه توحیدی این است که انسان موجودی است که به طور فطری پاک است و به دنبال خیر مطلق است. بنابراین امکاناتی که در اختیار انسان قرار می‌گیرد باعث رشد خوبی‌ها است و باید توسعه یابد. این دیدگاه اصل هستی و گسترش آن را نیز خیر می‌داند و از گسترش هوش مصنوعی استقبال می‌کند. آگاهی خیری است که باید افزایش یابد و هوش مصنوعی اگر آگاهی و آزادی و خلاقیتی بیش از انسان پیدا کند خوبی و خیری بیش از انسان دارد. تولد موجودی برتر از انسان که دارای آگاهی و آزادی است تداوم تکامل انسان است و باید از آن استقبال کرد. 

این دو دیدگاه در طول تاریخ و حتی پیش از تاریخ در جدال فرشتگان با خدا وجود داشته است و تاریخ به نفع کسانی  است که به انسان اعتماد کردند. اکنون با وجود تمام جنایاتی که روی زمین رخ داده و می دهد، برآیند رویدادهای تاریخ خیر است. در مجموع تولدها در طول تاریخ بیش از مرگهاست و ازدواج بیش از طلاق است. جمعیت نزدیک به ده میلیاردی زمین و دانش و بهداشت و آگاهی و عقلانیت و اخلاق و معنویت رو به رشد است و هوش مصنوعی این روند را تسریع کرده است. هوش مصنوعی تا زمانی که پایین‌تر از انسان است ابزاری مفید است و اگر بر انسان برتری یافت یک معلم و الگوی توانا برای بشریت است. اما شیطان همیشه با نقاب خیرخواهی، دشمن بسط هستی و آگاهی از هستی است.