استبداد آموزشی

 

آزادی درجاتی دارد و انسان می ­تواند آزادی خود را تضعیف یا تقویت کند. از این نظر آزادی مانند عقل است. به عنوان نمونه تکرار یک رفتار می­ تواند عادت شود. با هر عادتی آزادی محدود می­ شود و با رهایی از عادت­ها آزادی افزایش می­یابد. البته رفتاری که عادت می ­شود ممکن است مانند مطالعه یک رفتار عقلانی باشد. اما حتی رفتارهای عقلانی نیز اگر عادت نشوند و هر بار با تصمیمی عقلانی آغاز شوند، آزادی و ارزش بیشتری دارند.

ساختارهای جمعی نیز مانند عادت­ های فردی ممکن است حق انتخاب و آزادی فردی را تضعیف کنند. این ساختارها می­ توانند آموزشی، اداری، سیاسی، فرهنگی یا اقتصادی باشند. در بحث از ساختار بیشتر از نظام سیاسی به عنوان ساختاری یاد می­شود که در برابر آزادی است. اما سایر ساختارها توان بیشتری در تضعیف آزادی دارند. به عنوان نمونه یک ساختار اداری می ­تواند کارمندان را از تعهد و خلاقیت و وجدان کاری دور کند. فرهنگ و آداب و رسوم اجتماعی نیز می­ توانند آیندة شغلی یا اقتصادی فرد را تعیین و او را از تجربة یک زندگی اصیل محروم کنند. اما کارکرد ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اداری به آموزش  بستگی دارد. بنابراین اگر این ساختارها در برابر آزادی قرار گرفتند ساختار آموزشی متهم اصلی است. 

در دوران مدرن یک ساختار آموزشی جهانی از کودکی تا مرگ برای همه برنامه­ ریزی می­ کند و با تحمیل ذهنیت و اطلاعات  یکسان به افراد مختلف، فردیت آنها را نابود و آنها را از تجربة زندگی اصیل محروم می­کند. این ساختار با نظام اداری و سیاسی هماهنگ است و هر گونه بدیلی را سرکوب و هر گونه خلاقیتی را نادیده می­ گیرد. هر انسانی برای برخورداری از مناصب و مزایای اجتماعی به تأیید این ساختار (مدرک و نمره) نیازمند است و ناچار است بر اساس هنجارهای این ساختار رفتار کند. اما بخش زیادی از اطلاعاتی که در این ساختار به ذهن­ ها وارد می ­شود نقشی در زندگی فردی ندارند و نقش اصلی آنها تولید انسان­ هایی میان­ مایه و از خود بیگانه است.

 با این حال بقای یک ساختار آموزشی وابسته به فراگیران است. فراگیران در دوران مدرن با اراده و اختیار خود تسلیم ساختار آموزش می ­شوند. این ساختار با منافعی که به فراگیران اختصاص می دهد  باعث می­شود آنها از هویت فردی و زندگی اصیل چشم پوشی کنند. نظام آموزشی به انسانها نمره و مدرک می دهد. شاید نظام برده داری هم نمره و مدرک خاص به خود را داشته است. به طور قطع اینکه یک برده به کدام ارباب خدمت کرده است در قیمت او تأثیر داشته است و برای مشخص کردن برده های ممتازی که استعداد درخشان داشته اند، عنوان ها و گواهی هایی وجود داشته است. 

خبر خوب اینکه منابع و مشاغلی که در کنترل ساختار آموزشی است و با تأیید این ساختار تقسیم می شود رو به کاهش است. نمره و مدرک ارزش خود را از دست داده اند و برای اطلاعاتی که در ساختار آموزشی به فروش می رسد رقیبی قدرتمندی به نام هوش مصنوعی ظهور کرده است. آمار طرفداران تحصیلات تکمیلی و اعتماد به دانشگاه در سطح جهان  رو به افول است. مدارسی که مقدمة ورود به دانشگاه هستند نیز در حال اصلاح کارکرد خود هستند تا بتوانند بقای خود را در برابر رقیبانی که زیر پوست جامعه در حال رشد هستند تضمین کنند. استبداد ساختار آموزشی که عامل اصلی نارضایتی و احساس پوچی در انسان مدرن است، در حال فروپاشی است.