افزایش قیمت علوفه عامل قطعی برق
دولتها نقش مهمی در تنظیم ساختار یک کشور دارند. در یک ساختار همه چیز به یکدیگر ارتباط دارند و یک مشکل کوچک ممکن است در یک دومینو به کوهی از مشکلات تبدیل شود و همه چیز را به هم بریزد.
به عنوان نمونه اخیرا مشخص شده است گرانی علوفه علت کمبود برق است. (یک مثال خوب برای دفاع از کل گرایی:)
وقتی علوفه گران شد گوشت گران شد. گوشت که گران شد مردم قدرت خرید نداشتند و تولید گوشت در برخی دامداری ها متوقف شد.
در چنین وضعیتی دامداری های خالی زیادی وجود داشتند که مجهز به برق صنعتی بودند و محل مناسبی برای تولید رمزارز بودند. (برق قوی و محیط دور از دسترس بازرسهایی که دنبال مراکز تولید رمزارز هستند) با توجه به اینکه برای تولید رمزارزها برق زیادی مصرف می شود ، مناطق زیادی از کشور گرفتار قطعی برق شدند.
بنابراین افزایش قیمت علوفه در یک چرخه طولانی از مشکلات باعث قطعی برق شد. در چنین مواقعی مقصر اصلی دولت است که در مدیریت این ساختار ناتوان بوده است.
اما بخشی از مشکل نیز ناشی از فرهنگ مردم است. برای اینکه نقش مردم در بروز چنین مشکلی مشخص شود می توان به این رویداد اقتصادی از زاویه ای دیگر نگاه کرد:
کشور ما در دامداری مزیتی نسبی دارد. تنوع آب و هوایی و گسترة سرزمینی باعث شده تا دامداری یکی از شغل های پرطرفدار و پردرآمد باشد. دامداری یعنی داشتن دستگاهی که از علوفه گوشت تولید می کند. روشن است که این دستگاه به طور طبیعی بسیار سودآور است. اما دولت نیز برای تأمین امنیت غذایی از این شغل حمایتهای گسترده ای می کند. واگذاری زمینهای ملی و معافیت مالیاتی و تلاش برای تأمین نهاده های دامی تنها بخشی از حمایتهای دولت از دامداران است. دولت به دامداران وامهای کم بهره نیز می دهد و در بیمه کسب و کار آنها تخفیف زیادی می دهد. تا اینجا به نظر می رسد دولت بیش از وظیفه خود به دامداران کمک می کند.
اکنون دامداری را فرض کنید که از دولت زمین مجانی و امکاناتی مانند برق و آب و وامهای کم بهره گرفته است و مالیات نیز پرداخت نمی کند. او سالها از سود این امکانات برخوردار شده است.اما در یک دوره زمانی که ساختار اقتصاد با بحران روبر شده است نه تنها دیگر حاضر به تولید گوشت نیست بلکه برای سود بیشتر سهم خود از نهاده های دامی را با قیمت دولتی دریافت می کند و در بازار آزاد می فروشد. اما باز هم قانع نیست و دامداری را به شرکتهای تولید رمزارزهای غیر مجاز اجاره داده و در اوج گرما باعث کمبود برق شده است.
این دامدار فقط یک نمونه از هزارها فرصت طلبی است که از خود مردم هستند و فقط به سود خود فکر می کنند. اکنون در بین مردم میلیاردرهای زیادی وجود دارند که دولت وقتی به نرخ ارز توجه می کند به مسکن حمله می کنند و وقتی دولت بازار مسکن را سامان می دهد به خودرو حمله می کنند و وقتی خودرو سامان می گیرد به بورس حمله می کنند و الان نیز به رمزارزها هجوم برده اند. این عده بدون اینکه خودرو یا مسکن یا طلا و ارز نیاز داشته باشند فقط برای سود بدون کار اقدام به خرید می کنند.
مشکل اصلی این است که بخش زیادی از جامعه با اینکه این روش را تقبیح می کنند اما به مجرد اینکه میلیاردر شدند همین روش را دنبال می کنند. این یک مشکل فرهنگی است. در واقع بیشتر کسانی که این روش کسب سود را تقبیح می کنند فقط حسرت خود را بیان می کنند که نمی توانند این گونه باشند و اغلب خود آنها نیز به میزانی که سرمایه دارند به همین روش عمل می کنند.
بنابراین در قضاوت در مورد علت مشکلات اقتصادی هم باید به نقش دولت توجه کرد و هم به نقش مردم. در تحلیلهای روزمره ما فقط دولت را مقصر می دانیم. اما من گمان می کنم نقش مردم و فرهنگ آنها در بروز بحران کنونی بسیار بیشتر است و تا فرهنگ مردم تغییر نکند با تغییر دولتها مشکلات جامعه حل نخواهد شد. در جامعه ای که دو میلیون نفر معتاد (و میلیونها نفر به صورت تفننی) به دنبال خرید مواد مخدر هستند هیچ دولتی نمی تواند قاچاق مواد مخدر را حل کند. من فکر می کنم به همین تعداد نیز میلیاردر معتاد به سود بدون کار داریم و تا زمانی که فکر و فرهنگ آنها و عموم مردم تغییر نکند با حذف هر کدام از آنها یک یا چند نفر دیگر جایگزین آنها می شود.
ملت و دولت دو روی یک سکه هستند و هر تحولی مشروط به همراهی و همکاری این دوست.
