سرنوشت سفسطه بعد از سقراط

در زمان سقراط سوفیست به معنای حکیم بود. اما بیشتر کسانی که خود را سوفیست می‌نامیدند دشمنان حکمت و حقیقت بودند. سوفیستها از نام حکمت و سوفیا سوء استفاده می کردند. سقراط برای اینکه راه خود را از این جریانِ ضد عقل جدا کند، به جای اینکه خود را سوفیست یا حکیم بنامد، خود را فیلسوف نامید که به معنای دوستدار حکمت بود.

بعد از سقراط واژة سوفیسم معنایی منفی یافت و بر سفسطه و استفادة ابزاری از عقل اطلاق شد و در عوض واژة فلسفه رایج شد که بر هر گونه جستجویِ عقلانیِ حقایق بنیادین دلالت می‌کرد. این خیلی عجیب نیست که بعد از سقراط سوفیستها ناگهان نابود می شوند. طبیعی است که سوفیستها بعد از سقراط خود را فیلسوف نامیدند و این بار از نام فلسفه سوء استفاده کردند. بعد از سقراط سفسطه با نام فلسفه منتشر شد.

در زمانه ای هستیم که بار دیگر سفسطه بر فلسفه غلبه کرده است و به سقراطی جدید نیاز است تا نشان دهد واژة فیلسوف نیز سرنوشتی مانند واژة سوفیست یافته است و به دنبال احیای سوفیا باشد. اما تجربه سقراط قدیم  نشان می دهد که تغییر نام به تنهایی کارساز نیست. به معیارهایی عقلانی برای تشخیص سفسطه از سوفیا نیاز است.