بسیاری از متن هایی که در دانشگاه نوشته می شود خوانده نمی شود. اگر متنی مفید باشد مخاطب خود را پیدا می کند. اما بسیاری از مقاله ها، کتابها، پایان نامه ها، برگه های امتحان، جزوه ها ی کلاسی، طرحنامه ها، صورتجلسه ها و ... در جذب مخاطب موفق نیستند و به این دلیل که نقشی در حل مسائل واقعی ندارند، هیچگاه خوانده نمی شوند.
این مطلب را خود دانشجویان نیز متوجه شده اند و به همین دلیل گاهی خود آنها هم متنی را که از تولیدکننده ی پایان نامه تحویل می گیرند نمی خوانند و موفق می شوند در جلسه ی دفاع نمره ی عالی بگیرند. تولید کننده اگر هوش مصنوعی باشد ما با متنی روبرو هستیم که حتی نویسنده نیز آن را نخوانده است.
در برخی دانشگاههای غربی هوش مصنوعی حدود 50 درصد از نوشته های دانشجویی را تولید کرده است و جالب است که گاهی ارزیابی اساتید از کار دانشجویان نیز در واقع کار هوش مصنوعی بوده است.
اینجا
نگرانی یک دانشجو قبل از جلسه ی دفاع این بود که آیا از محتوای متنی که من به اساتید داور تحویل داده ام سوالی می پرسند؟ پاسخی که شنید این بود که اساتید داور هم متن را نمی خوانند و فقط آن را ورق می زنند و چند اشکال ویرایشی می گیرند و سپس از گفته های خودت در جلسه ی دفاع چند پرسش و اشکال و امتیاز پیدا می کنند.
یک گروه از دانشجویان دکتری که مطمئن بودند استاد بدون خواندن برگه ی امتحانی نمره می دهد یک جمله ی بی ربط را به طور هماهنگ در متن جوابها نوشته بودند و استاد مثل همیشه نمره های متفاوتی داده بود و هیچ واکنشی نشان نداده بود. یکی از دانشجویان همین استاد در امتحان جامع پاسخ را در دو برگه نوشته بود و استاد به هر برگه دو نمره ی متفاوت داده بود. یعنی ازتمام متن حتی نام دانشجو را هم نخوانده بود.!
این نخواندن و داوری کردن در دانشگاه نهادینه شده است و به حوزة آموزش و پژوهش آسیب های زیادی وارد می کند. اما آسیب اصلی در بیرون از دانشگاه است که فارغ التحصیلان دانشگاه مطابق با الگوی دانشگاهی رفتار می کنند. آخرین نمونه در لایحه ای است که دولت به مجلس فرستاد و پس گرفت. این لایحه در یکی از دانشگاهی ترین دولتها فقط یک مخالف داشته است. نخستین سوال سایر اعضا از او نیز این بوده است که مگر تو متن را خوانده ای!. البته او نیز می توانست همین سوال را از موافقین بپرسد. اما اشتباه می کند و اعتراف می کند که متن را نخوانده است و به همین دلیل به مخالفت او توجهی نمی شود. متن بدون این که خوانده شود با دو فوریت به مجلس ارسال می شود و بعدا که دولت از متن آن خبردار می شود آن را پس می گیرد.
اینجا
بیشتر کسانی که اکنون در سطح رسانه ها در مورد این لایحه اظهار نظر می کنند نیز با الگوی دانشگاهی در حال نقد یا دفاع از این متن هستند و بسیاری از آنها بدون این که متن را خوانده باشند در مورد آن اظهار نظر می کنند.
این مطلب را منشی ها و تایپیستها نیز می دانند و گاهی به دلخواه متنهای مهم را دستکاری می کنند.
مثلا در متن مصوبه ی شورای انقلاب فرهنگی تغییراتی رخ داده است که هیچ کس نمی داند چه کسی این تغییرات را انجام داده است.
اینجا
مشابه این وضعیت در متن برجام نیز اتفاق افتاد که یک نفر که آقای ظریف نمی خواهد نام او را ببرد متن را در آخرین ویرایش تغییر می دهد و به بقیه نیز اعلام نمی کند. این تغییر را فردی به نام فرانچسکو پیشنهاد می کند. او احتمالا در جامعه شناسی رفتار دانشگاهی تخصص دارد و مطمئن است که آقای ظریف به عنوان یک استاد دانشگاه عادت دارد متن ناخوانده را تأیید کند.
اینجا
این الگوی دانشگاهی در دادگاهها، نظام مهندسی و حتی پزشکی نمونه های خسارت بار زیادی دارد و دانشگاه مسئول بازتولید آن در سطوح مختلف است.
