توهم بی تقصیری

 

 

 

 

مقاله پیتر سینگر با عنوان «قحطی، ثروت و اخلاق»[1] که در سال 1972 منتشر شد متنی تأثیر گذار در حوزة فلسفه است که در ارتباط با آن آثار زیادی نگاشته شده است. سینگر در این مقاله به مخاطبین خود توصیه می کند برای خروج ازوضعیت نهیلیسم و رنج بی معنایی به اصول بشردوستانه بازگردند و برای نجات جان انسانهایی که همین الان به دلیل نداشتن غذای کافی در حال جان دادن هستند اقدام کنند. سینگر حتی اندیشة فلسفی پیرامون عدالت را تا زمانی که با اقدامی عملی همراه نباشد نوعی بی تفاوتی در قبال مرگ و رنج انسانهای دیگر می داند و برای همین مقاله خود را با این جمله آغاز می کند که: «اکنون که این مقاله را می نویسم، در نوامبر 1971، در شرق بنگال انسانهایی به دلیل نداشتن غذا، سرپناه و دارو در حال جان دادن هستند.»

نیاز پاریس به تروریسم

دو روز بعد از حوادث تروریستی پاریس می گذرد و هنوز اطلاعات زیادی در مورد عاملان این حوادث منتشر نشده است. اما از آنچه  تا امروز به شیوة قطره چکانی منتشر شده است تا حدودی می توان کارکرد این حوادث در حل بحرانهای کنونی غرب را حدس زد.  وجود یک گذرنامه از آوارگان سوری در نزدیکی جسد یکی از تروریستها با یک اسم عربی تنها اخباری است که دو روز بعد از حوادث پاریس در رسانه ها منعکس شده است. نتیجه کاملا روشن است. مرزها به روی آوارگان بسته می شود و

یادی دیرهنگام از علی

همة همکاران از علی خاطرة خوبی دارند.  دانشجویی با اخلاق بود و فلسفه را نیز جدی می گرفت. در فلسفه به دنبال دغدغه های شخصی خود بود. بیشتر وقتها ساکت بود و شخصیتی درونگرا داشت. شاید برای همین و شاید هم برای اینکه دوست داشت بحثهای فلسفی را کاربردی کند، در مقطع ارشد رشته روانشناسی را انتخاب کرد و با رتبه ای بالا قبول شد.

علی گیاهخوار بود. یک بار مطلبی در دفاع از گیاهخواری به من داد که در آن به صورت طنز یا جدی نوشته بود چهارپایان از نگاه داروین پسرعموهای ما هستند و کشتن و خوردن پسر عمو کاری غیر اخلاقی است. اما باکتری ها هم طبق نظر داروین اجداد ما هستند.  آیا ما حق داریم اجداد خود را با مواد ضد عفونی کننده به قتل برسانیم؟

دیشب یکی از دوستانش و شاید تنها دوستی که در دانشکده داشت خبر داد علی شب عاشورای پارسال در تنهایی و تاریکی اتاقش گرفتار گازگرفتگی شده است و از دنیا رفته است. روحش شاد . 

 

هیوم: « فیلسوف باش، اما در همه ی فلسفه ات، انسان نیز باش».

هیوم در بخش اول پژوهشی دربارة فهم بشر از انواع فلسفه بحث می کند.

در این بخش هیوم دو نوع فلسفه را معرفی می کند و تفاوتهای آنها را توضیح می دهد.

فلسفه ی نوع اول انسان را به عنوان موجودی کنشگر معرفی می کند که متأثر از عواطف خویش است. این فلسفه به تمایز رذیلت-فضیلت توجه دارد و از شعر و بلاغت بهره می گیرد تا انسانها را به راستی و وفا دعوت کند.

در مقابل نوع دیگری از فلسفه وجود دارد که انسان را به عنوان موجودی عقلانی معرفی می کند و اصول حاکم بر فهم انسان را بیان می کند. این نوع فلسفه مورد توجه عموم نیست. اما مورد توجه

ورزش رهبانی

تابستان امسال با جمعی از همکاران از جایی شبیه به یک دیر رهبانی دیدن داشتیم. فردی که واسطة این دیدار بود از راهبان قبلی دیر بود. او هنگامی که در مورد قوانین داخلی دیر صحبت می کرد توضیح داد که در این دیر ورزش کردن جرم است و اگر کسی در ورزشهای گروهی شرکت کند با او برخورد می شود. او که به ورزش فوتبال علاقة زیادی داشت می گفت:

مشکل منطقی پیش بینی در علوم انسانی

علوم تجربی امکان پیش بینی رویدادهای طبیعی را فراهم می کنند و از این نظر مدام در حال پیشرفت هستند. اما علوم انسانی مانند جامعه شناسی و روان شناسی در خصوص امکان پیش بینی رفتار جمعی و فردی انسانها موفقیت چندانی نداشته اند. به عنوان نمونه با اینکه علمی تجربی مانند هواشناسی در خصوص پیش بینی بارشها مدام در حال پیشرفت است، اما علم جامعه شناسی در پیش بینی وقوع جنگها نسبت به دوران باستان پیشرفت چندانی نداشته است. در خصوص علت چنین وضعیتی دو تحلیل وجود دارد. یک تحلیل این است که تفاوتی ماهوی بین علوم طبیعی و علوم تجربی وجود ندارد و از نظر منطقی پیش بینی رفتار انسان نیز ممکن است. اما از آنجا که انسان موجود پیچیده ای است، علوم انسانی در پیش بینی رفتار انسان به زمان بیشتری نیاز دارند. تحلیل دوم نیز این است که پیش بینی رفتار انسانها توسط متخصصان علوم انسانی اصلا از نظر منطقی محال است.

فیلسوفانی که پیش بینی رفتار انسان را ناممکن می دانند اغلب به دلایلی متفافیزیکی تمسک می کنند

پیامبر معصوم

این خردسال معصوم حرفهای زیادی برای گفتن دارد. از جمله این که در دورانی که ادعا می شود پایان تاریخ است و عقل به کمال رسیده است، هنوز مرزهایی وجود دارد که انسانها را از یکدیگر جدا می کند و هنوز محل سکونت انسانها معیار حق حیات است.

سعید بن حسن می‌گوید امام باقر علیه‌السلام از من سؤال کرد: آیا یکی از شما از اموال برادر خود برای رفع نیازهایش بر می‌دارد.

پاسخ دادم: چنین کاری در بین ما سابقه نداشته است. امام باقر علیه‌السلام فرمودند:‌ پس خبری نیست. گفتم: پس ما هلاک شده ایم. حضرت فرمودند: در چنین مردمی هنوز عقل کامل نشده است. [1]

---

[1]سَعِیدِ بْنِ الْحَسَنِ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه‌السلام:‏ أَ یَجِی‏ءُ أَحَدُکُمْ إِلَى أَخِیهِ فَیُدْخِلُ یَدَهُ فِی کِیسِهِ فَیَأْخُذُ حَاجَتَهُ فَلَا یَدْفَعُهُ فَقُلْتُ مَا أَعْرِفُ ذَلِکَ فِینَا فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه‌السلام: فَلَا شَیْ‏ءَ إِذاً قُلْتُ فَالْهَلَاکُ إِذاً فَقَالَ: إِنَّ الْقَوْمَ لَمْ یُعْطَوْا أَحْلَامَهُمْ بَعْدُ

 الکافی، ج‏2، 174

آیا اختلاف ما با غرب هسته ای است؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

زمانی که جرج گالووی

Galloway George عضو پارلمان انگلستان شد موفقیت او در جلب نظر رای دهندگان اتفاقی قلمداد شد. ولی به هر اتفاق بزرگی رخ داده بود. مجری برنامه ای معروف در شبکه ایرانی پرس تی وی موفق شده بود در انتخابات پارلمان انگلستان رقیبان خود را شکست دهد. همة کسانی که به او رای داده بودند می دانستند که او در حوزة سیاست مواضعی نزدیک به ایران دارد و به طور رسمی از اندیشة حاکم بر نظام سیاسی ایران دفاع می کند. البته گالووی بعدها از حزب کارگر اخراج شد. اما در چند روز اخیر با انتخاب جرمی کوربین Jeremy Corbyn  به ریاست حزب کارگر مشخص شد که پیروزی  گالووی نیز اتفاقی نبوده و اندیشة عدالت خواهی در غرب بسیار سریعتر از آنچه تصور می شد در حال رشد است. با این انتخاب یک شوک سیاسی در انگلستان رخ داده است. کوربین رئیس جدید حزب کارگر که پس از اعلام پیروزی با متانتی شبیه به یک قدیس پشت تریبون رفت،

پیروزی احساس بر اسلحه

چرا این سرباز با اینکه اسلحه دارد احساس غرور نمی کند؟

اصلا چرا دوست ندارد کسی صورتش را ببیند؟

و چرا خواهر پسرکی که دستش شکسته است در تصویر آخر تا این اندازه با غرور و با ترحم به آن سربازی که اسلحه دارد نگاه می کند؟ 

 

 

عصر توهم و پیروزی هسته ای

عصر توهم جایگزین عصر اطلاعات است. در عصر توهم مجاز بر حقیقت چیره می شود و رسانه های مدرن می توانند هر پنداری را واقعی جلوه دهند. شبکه هایی که قرار بود از حقیقت پرده برداری کنند آن را می پوشانند و انکار می کنند و در عوض آنچه را می سازند به عنوان واقعیت عرضه می کنند. خبرسازی جایگزین خبررسانی می شود. شبکه های ارتباطی انسان ها را از هم و از جهان واقعی جدا می کنند و آنها را یکه و تنها در تار و توری که در محیطهای مجازی می بافند رها می کنند.

رسانه ها و شبکه های مجازی هیجان و عاطفه را نیز مدیریت می کنند.