جنگ روایتها

 

بعد از جنگ یک بنر تبلیغاتی در سطح شهر با این شعار که " وطن به روایت زنده است "، جوانان را دعوت می کند در روایتگری مشارکت کنند. این شیوه برای حمایت از وطن روح حماسی جوانان را در فضای روایتگری و در حد توییت و پوستر تخلیه می کند. حیات وطن در قدرت نظامی است و قدرت سایبری بخشی مهم از نیروی نظامی هر کشور است.  حضور میلیونی نیروی جوان در میدان جنگ سایبری دور از دسترس نیست و روح حماسی جوانان باید در این بخش سازماندهی شود.  تمرکز بر"جنگ روایتها" در دوران جنگ می تواند طراحی دشمن باشد.

 البته روایت در سنت بیان حقیقت است. هنگام جنگ حقیقت جنگ در میدان و روی زمین است و جنگ روایتها به معنای تلاش برای بیان حقیقت و مقابله با اخبار و تحلیلهای نادرست است. در سنت دینی آنکه توان جنگ دارد باید در میدان حاضر باشد و آنکه ناتوان از جنگ است می تواند روایتگر جنگ باشد.

 اما روایت در معنای مدرن خود رقیب و حتی جایگزینی برای حقیقت است. در نگاه پست مدرن که اصلا حقیقت همان روایت است. این تلقی که روایت حقیقت را می سازد بخشی از اسرائیلیات و در جنگ اخیر به نفع اسرائیل است. جامعه ای که مشارکت در جنگ را در  روایتگری بداند، جنگ در میدان را به دشمن واگذار می کند. در حالی که جنگ واقعی روی زمین و در میدان در جریان است، رسانه می تواند مخاطب خود را قانع کند که آنچه در روی زمین رخ می دهد اهمیتی ندارد و یا اصلا وجود ندارد. در چنین فضایی این شعار که جنگ اصلی در ذهنهاست، نادرست و بلکه خطرناک است. با اینکه ذهنیت انسانها بسیار اهمیت دارد، اما تمرکز بر مدیریت ذهنها نباید عامل غفلت از میدان باشد. مدیریت ذهنها و پیروزی در جنگ روایتها مشروط به پیروزی در میدان است. میدان جنگ کنونی فقط در جغرافیا  نیست و در فضای سایبری نیز می توان به دشمن آسیب زد و از وطن دفاع کرد.

جنگ اخیر در مدتی کوتاه تأثیری ماندگار بر نسل جدید داشت و توانست نیرویی منفعل را زنده و فعال کند. اکنون بسیاری از جوانان آمادة سازماندهی و کسب آمادگی برای حضور در میدان نبرد سایبری هستند. در این سازماندهی نمی توان نقش دختران جوان و تمایل آنها به حضور در میدان را نادیده گرفت. جنگهای سایبری به قدرت بازوی مردان وابسته نیستند و اگر با ظرافت و صبر و هوش و دقت زنانه طراحی و اجرا شوند موفقیت بیشتری دارند.

خبر حضور خلبان زن اسرائیلی در آسمان ایران چالشی نمادین برای زن ایرانی بود. زمانی که دختر ایرانی سرگرم فضای مجازی بود، دشمن در میدان جنگ و در فضای حقیقی بالای سر او بود. در آن لحظه هر دختر ایرانی خودش را با آن خلبان مقایسه کرد و متوجه شد زمانی که بسیاری از دختران ایرانی نگران عمل زیبایی و یا تعداد فالوورها بودند، بسیاری از دختران اسرائیلی در آسمان در حال تمرین بمباران ایران بودند. اکنون فرصت مناسبی است که نیروی دفاعی کشور به تمایل زنان این مرز و بوم  برای مشارکت در دفاع از وطن توجه کند و نباید این مشارکت فقط در حد روایتگری باشد.

 جوانانی که برای مشارکت در دفاع از وطن انگیزه دارند می توانند به طور خودجوش با تشکیل گروههای داوطلب در دانشگاهها و سایر نهادها و تلاش و تمرین و آموزش برای حملة سایبری به زیرساختهای دشمن اقدامی عملی انجام دهند. شروع این اقدام نیازمند مدیریت نهادهای نظامی نیست و می تواند خودجوش باشد. نسل جدید با هوش و انگیزه ای که دارد حتی می تواند روشهای جدید و متفاوت دشمن در جنگهای بعدی را پیش بینی و خنثی کند. تمایل نسل جدید به ویژه دختران ایرانی برای ایفای نقش عملی در دفاع از وطن، مهمترین رویش این جنگ است و با استفاده از این نیرو می توان هر بحرانی را به یک فرصت تبدیل کرد. بخشی از نیروی جوان که با جنگ به هویت جمعی خود توجه کردند و به دنبال یافتن نقش خود در دفاع از وطن هستند، آماده هستند به هر شیوه ای از نیروی نظامی کشور حمایت کنند. حذف این جمعیت از میدان نبرد و فروکاستن نقش آنها به روایت از جنگ بازی در زمین دشمن است.

غزه و ظهور

هانری کربن فیلسوف فرانسوی تا قبل از انقلاب 57 به مدت 30 سال به ایران رفت و آمد داشت و با نخبگان حوزه و دانشگاه برای بازتعریف مکتب تشیع در ارتباط بود. از نظر او تشیع تنها مکتبی است که انسان کامل را زنده و حاضر می داند و بنابراین در این مکتب هیچگاه ارتباط زمین با آسمان قطع نمی شود. این ویژگی تشیع منحصر به فرد است. با اینکه کربن توجه داشت که تشیع مهدی یک شخص تاریخی است و ظهور او یک رویداد تاریخی است، اما او مفهوم مهدویت را با کمک فلسفه و عرفان اشراقی به گونه ای تفسیر می کرد تا مهدی از زمین و زمان جدا شود و به یک الگوی آسمانی و مثالی تبدیل شود. او به عمد روح حیدری امام را نادیده می گرفت و ظهور را به یک فرایند درونی و معنوی برای انسانیت کاهش می داد. او در نگاه به تاریخ تشیع نیز به ظلم ستیزی و دادخواهی امامان شیعی کمتر توجه داشت و معارف سیاسی و اجتماعی تشیع را نادیده می گرفت.

أ و لسنا علی الحق؟

از هوش مصنوعی خواستم در تاریخ بشر الگویی را پیدا کند که در تمام جنبه های زندگی موفق باشد و بتواند الگوی موفقی باشد در :

اخلاق

زندگی خانوادگی
زندگی اجتماعی و کمک به اقشار ضعیف
حماسه و جنگاوری
عرفان

عدالت طلبی و شجاعت
زندگی اقتصادی (موفق در تولید ثروت)
موفق در سیاست و حضور در نظام قدرت
ادبیات و ...

هوش مصنوعی

"علی بن ابیطالب"

را از این جهت که در تمام جهات زندگی موفق بوده است به عنوان نخستین الگو معرفی کرد. 
این احتمال وجود دارد که هوش مصنوعی پاسخ را متناسب با نظر مخاطب تنظیم کرده باشد. 
به هر حال این یک تعصب نیست و  اگر بتوان فردی را یافت که در تمام ابعاد زندگی همزمان تا این اندازه موفق باشد او امام و الگوی زندگی است و باید زندگی خود را مطابق با چنین الگویی تنظیم کنیم و شخصیت خود را به او نزدیک کنیم. 

مکتب حق را در بزنگاههای تاریخی هم می توان شناخت. مکاتب فکری در نقاط عطف تاریخی گوهر خود را نشان می دهند.
جدیدترین دلیل جنگ غزه است. در این بزنگاه تاریخی که چرخ گوشت نظام سرمایه داری بار دیگر روشن شد و گوشت و استخوان 60 هزار زن و کودک را بلعید، تنها شیعه برای غزه جان داد.
هزینه ای که شیعه می پردازد سنگین است.
اما 
أ و لسنا علی الحق؟

 

جاده ی انرژی اتمی

انرژی اتمی در اصفهان بین دو مسیر اصلی یعنی کمربندی شرق و مسیر زیار قرار دارد. این دو مسیر چند ماهی است در دست تعمیر هستند. دیروز در کمربندی حد فاصل باغ رضوان تا انرژی اتمی خطوط سفید روی آسفالت جدید برق می زد و بتن ریزی تعریض پل روی رودخانه نیز آغاز شده بود. در طول جنگ که انرژی اتمی مدام در معرض حمله بود، ماشینهای راهداری منطقه را ترک نکردند و کارگرها به طور معمول مشغول کار بودند. هنگام حمله حتی حجم تردد خودروها تفاوت محسوسی نداشت.

شبیه این تصاویر در طول جنگ زیاد بود و مردم تعمد داشتند نشان دهند در این خاک ریشه دارند و با موشک از آن جدا نمی شوند. زن خانه داری در نزدیک ترین روستا به انرژی هسته ای می گفت این شبها به عمد زیر سقف کاهگلی می خوابیدم و شب حملة آمریکا آرامترین خواب را داشتم. او می گفت به همسایه ها گفته بودم می خواهم در خانة خودم بمیرم. این زن عقل حسابگر دارد و از ارزش جان و نقش پناهگاه آگاه است. اما تعمد دارد در برابر عقل حسابگری باشد که حاصلش حکومت ترامپ و نتانیاهو بر جهان است. عقل مدرن که با تحریم و موشک قصد دارد مردم را در برابر حکومت قرار دهد، این روحیه را نمی فهمد و آن را به حساب نمی آورد.

نقشه بسیار حساب شده بود و بیش از ده سال روی آن کار شده بود: حالا که مردم با تحریم  و ناکارآمدی در برابر حکومت قرار گرفته اند، اگر با یک حمله ی برق آسا سران رژیم حذف شوند، مردم کار را تمام می کنند.  تمام محاسبات دقیق بود و فقط یک نقص کوچک داشت. روحیة کارگرهای راهسازی و آن زن خانه دار نادیده گرفته شده بود. با روحیه ای که آن کارگرهای راهسازی و آن زن خانه دار داشتند، بزرگترین عملیات تاریخ موساد به هم خورد.

در جاده ی انرژی اتمی دوربینی نبود که نشان دهد برخی از کارگرهای راهسازی هنگام برخورد موشکها، حتی به انفجار نگاه هم نمی کنند. خوشبختانه یک جا دوربین بود و این روحیه ثبت شد. در تصویر زیر یک مرد هست که برای اولین بار در عمرش یک موشک در فاصلة ده متری او منفجر می شود. اما او حتی سر بر نمی گرداند که به فرو ریختن ساختمان کناری نگاه کند. او تلاش دارد در هنگام انفجار مشغول کار روزانة خود باشد و حتی لحن صدای او (خودش می گوید حتی ضربان قلبش) تغییری نمی کند.

اینجا

یا اینجا

این روحیه را با عقل مدرن نمی توان فهمید و با ماهواره نمی توان رصد کرد و با سنگرشکن نمی توان آن را نابود کرد. این روحیه ریشه در تاریخ پر از جنگ این مرز و بوم دارد. موساد با کمک سیا و با پشتوانة تمام قدرت ناتو، مهمترین عملیات تاریخ خود را در تهران اجرا کرد. اما همزمان بزرگ ترین شکست در تاریخ موساد ثبت شد. موساد به غنی سازی جامعه ی ایرانی کمک کرد. در این فرایند ذرات جدا از هم فشرده شدند و به یک فلز آبدیده تبدیل شدند. این فلز برای سالها بر روی خاک می نشیند و از آن مراقبت می کند. جامعه ای سرگردان که پر از گسل و خشم بود، اکنون برای سالها یک پارچه و همدرد است و هدف و آرمانی مشترک برای زیستن یافته است.

 

اسرائیلیات

اسرائیلیات واژه ای قدیمی و مربوط به علم حدیث است. این واژه به اندیشه های یهود اشاره دارد که جاعلان آن را با نام حدیث و روایت در منابع اسلامی وارد می کردند.

اسرائیلیات هنوز هم رواج دارد و  یهود هنوز اندیشه های خود را با عنوانی متفاوت و این بار بیشتر با نام فلسفه یا حتی علم تجربی منتشر می کند. بخش زیادی از علوم انسانی تحت تأثیر اسرائیلیات است. به عنوان نمونه در فلسفه علم بیشتر اعضای حلقه وین یهودی هستند و جریانهای بعدی نیز تحت تأثیر یهودیانی مانند پوپر، کوهن، کواین، فایرابند و ... است. بین این متفکرین مبانی مشترکی وجود دارد و اختلافات خانوادگی است.

 اگر قرار باشد  اسرائیلیات را فهرست کنیم نگاه مادی، نژادگرایی، نسبی گرایی اخلاقی، اومانیسم و نهیلیسم در صدر آن قرار دارند. منظور این نیست که تمام طراحان و طرفداران این عناصر  یهودی هستند و یا این عناصر ریشه در تورات دارند. منظور این است که هر یک از این عناصر به تنهایی می توانند رفتار اسرائیل با سایر اقوام را توجیه کند و اسرائیل برای بقا به این عناصر نیاز دارد.

نفوذ این عناصردر علوم انسانی به اندازه ای است که یافتن مکتبی که از این عناصر فاصله داشته باشد مشکل است و بیشتر محتوایی که در دانشکده های علوم انسانی کشور تدریس می شود تحت تأثیر این عناصر تدوین شده است. به همین دلیل اسرائیل هیچ گاه دانشکده های علوم انسانی را بمباران نمی کند و دانشمندان علوم انسانی کشور در فهرست ترور این رژیم نیستند. 

 

دانشگاه پادگان است.

مسئله:

صدها ریزپرنده که از داخل کشور پرواز می کنند سیستم های دفاعی کشور را مختل می کنند و آسمان کشور در اختیار دشمن قرار می گیرد.
چرا دانشگاه در پیش بینی و هشدار نسبت به این مشکل دفاعی ناتوان بود؟
اکنون که این مشکل وجود دارد راه حل دانشگاه چیست؟

آیا دانشگاه می تواند خطرات مشابه در جنگهای بعدی را پیش بینی و راه حل ارائه کند؟
 

پاسخهای کلیشه ای دانشگاه روشن است:
دانشگاه پادگان نیست. 
دانشگاه به دنبال صلح است.
مشکلات اقتصادی را حل کنید تا کسی با دشمن همکاری نکند.

بودجه و هزینه ی ایده های ما  را چه کسی تامین می کند؟

موضوع خوبی است برای چند پایان نامه/
و ...
 

اما واقعیت این است که دانشگاه پادگان است. وقتی پنتاگون طرحی کلان را به دانشگاهی معتبر واگذار می کند، تمام پژوهشگران در سایر دانشگاههای دنیا نیز امکان مشارکت در آن طرح را دارند. به همین دلیل بسیاری از پایان نامه ها و مقالاتی که در دانشگاه های ایرانی نگاشته می شود بخشی از  طرح کلانی هستند که سفارش پنتاگون است.

(یکی از اساتید فیزیک یک بار می گفت حدود 70 درصد طرحهای پژوهشی دانشگاههای دنیا از این سنخ هستند و کاربرد اصلی آنها نظامی است. البته آماری که هوش مصنوعی اعلام می کند بین 30 تا 40 درصد است. اما هوش مصنوعی در این زمینه بی طرف نیست، چون همزمان اعلام می کند خود هوش مصنوعی نیز در اصل کاربردی نظامی دارد و بخش اصلی آن به طور مستقیم تحت تأثیر طرحهای کلان نظامی است.) 

 

راه حل:

 

دانشجویانی که نگران آسمان وطن هستند در گروههای خودجوش می توانند در جهت حل این مسئله گامی عملی بردارند.

این داوطلبان مدافع آسمان می توانند در شاخه های مختلف تقسیم شوند و از متخصصین، تجربه های سایر جنگها (مانند جنگ اوکراین) و حتی هوش مصنوعی کمک بگیرند.
 
بخشی از کارهای تخصصی نیازمند سالها آموزش و تجربه است و هزینة زیادی دارد. 
اما برای دفاع از آسمان در برابر ریزپرنده ها راههایی ساده و فوری نیز وجود دارد که نیازمند مشارکت گروههای مردم نهاد است. 
 دانشجویان رشته های غیر مرتبط با کمک متخصصین و هوش مصنوعی می توانند از این راهها آگاه شوند ، آموزش ببینند و اقدام کنند. 

در این مسیر ابتکار و خلاقیت بیش از هر چیزی اهمیت دارد. جنگهای نوین به بازوی مردانه وابسته نیستند و  بیشتر نیازمند ظرافت، خلاقیت، هوش و صبر زنانه هستند. بنابراین مشارکت گستردة خانمها در این عرصه موفقیت آن را تضمین می کند. با همت نیروی جوان کشور  آسمان ایران عزیز هیچ گاه بی دفاع نخواهد بود. 

نیاز فوری به امدادگر در جنگ

 

در جنگ انسانها آسیب می بینند. وقتی بدن مجروح یک کودک را می بینید، حتی اگر پزشک یا پرستار نیستید باید به او کمک کنید. بیشترین آسیب جنگ روحی و روانی است و از این نظر بیشتر اطرافیان ما خصوصا کودکان و سالمندان در این جنگ آسیب دیده اند و نیازمند کمک هستند. برای امدادگری لازم نیست روانپزشک باشید. روشهای مورد تایید روانپزشکان روشن است. دور کردن افراد از اخبار جنگ، سراغ گرفتن و شنونده بودن، دید و بازدید و دورهمی های خانوادگی و دوستانه، جلسات معنوی و دینی و حافظ خوانی و دهها روش دیگر وجود دارد که در ترمیم دردهای روحی نقش دارند.

در جنگ هر فردی از نظر روحی و روانی یک آسیب دیده است و همزمان هر فردی می تواند یک امدادگر باشد. اگر هر فردی دست کم دو ساعت در روز در نقش امدادگر باشد آسیبهای روحی جنگ به شدت کاهش می یابد. این شیوة امدادگری آموزش خاصی نیاز ندارد و بیشترین و نخستین نفع آن در افزایش قدرت روح و روان خود امدادگر است.

امدادگری در جنگ می تواند جمعی باشد. اکنون که جامعه از شوک نخست جنگ بیرون آمده، زمان مناسبی برای امدادگری جمعی و ترمیم زخمهای روانی اقشار آسیب پذیر است. نیازی به برنامه ریزی پیچیده نیست. حتی کارهای ساده ای مانند هدیه دادن یک بادکنک به کودکان در ترافیک ایست و بازرسی می تواند حس زندگی را در تمام سرنشینان خودرو زنده کند. چایی هیأتها در کوچه و بازار در طول دو ماه محرم و صفر در سطحی گسترده نقش مشابهی دارد. اما امسال سمن ها و گروههای داوطلب و خودجوش مردمی نیز به شیوه های مشابهی می توانند در تغییر حال و هوای محله ها و خیابانها و چهارراهها نقش مشابهی داشته باشند. 

دو چهره ی جنگ

دو چهرة جنگ

1-چهره ی نخست جنگ کشتار است و ویرانی. ترس است و زخم. آسیب اقتصادی جنگ سالها می ماند. زخمهای روحی آن تا نسلها ترمیم نخواهد شد و جانهایی که از دست می روند جایگزینی ندارند. تقویم توسعة یک کشور در هر روز از جنگ چند سال به عقب بر می گردد.

 

2-اما جنگ چهرة دیگری نیز دارد:

 جنگ عواطف انسانی را زنده می کند و انسان کرخت کنار گوشی را با صدای بمب از دنیای خیال و توهم جدا می کند و او را به جست و جوگر معنای زندگی تبدیل می کند. جنگ به تک تک نفسهای هر انسانی هدف و آرمان و معنا و ارزش می دهد. انسانها زیر بمباران  اوج فداکاری و شجاعت و شهامت را می بینند. جنگ زنگارها را کنار می زند و نشان می دهد انسانیت هنوز در شهر نمرده است. ناگهان تمام رنجها و ترسهای جنگ در برابر رنج تنهایی و بی معنایی دوران صلح ناچیز و قابل تحمل می شوند.

 درد مشترک، ترس مشترک و سختی های مشترک از تک تک انسانها یک ما می سازد.  افراد جدای از هم در جنگ به یکدیگر پناه می برند و احساسات مشترک انسانی تک تک آنها را به یک جامعه تبدیل می کند.

جنگ که می شود جامعه درتلاش برای یافتن هویت مشترک، با عمق و گستره ی وطن آشنا می شود.

ایران عزیز را هیچ کس نمی تواند بمباران کند. فردوسی و حافظ و سعدی و مولانا فقط بخشی ناچیز از میراث مشترک و ریشة این مرز  و بوم است و این بخش از  ایران عزیز  را نمی توان با بمباران نابود کرد. این میراث مشترک با هر بمبی که بر این خاک فرود می آید زنده تر می شود و بار دیگر از زیر خاکستر جنگ جوانه خواهد زد و ایران عزیز را خواهد ساخت. ققنوس افسانه نیست.